Máy bơm ly tâm (centrifugal pump) là loại máy bơm sử dụng lực ly tâm để tạo chênh lệch áp suất, nhằm chuyển chất lỏng từ vị trí có áp suất thấp đến vị trí có áp suất cao hơn. Bơm ly tâm được sử dụng phổ biến trong cuộc sống và sản xuất công nghiệp để vận chuyển các loại chất lỏng như nước, dầu, hóa chất, chất lỏng có chứa cặn...
Cấu tạo của bơm ly tâm
Về cơ bản, bơm ly tâm gồm các bộ phận chính sau:
- Cánh bơm (impeller): làm nhiệm vụ tạo lực ly tâm để tăng áp suất, vận tốc cho chất lỏng.
- Vỏ bơm: dẫn hướng chất lỏng vào và ra khỏi cánh bơm.
- Trục bơm: truyền chuyển động quay cho cánh bơm.
- Ổ đỡ: giữ và định vị cho bơm.
- Gioăng, phốt: chống rò rỉ chất lỏng và bảo vệ động cơ.
- Khớp nối: nối trục bơm với trục động cơ.
- Động cơ điện: cung cấp năng lượng quay cho bơm.
Nguyên lý hoạt động của bơm ly tâm
- Khi máy bơm ly tâm hoạt động, động cơ điện sẽ quay và truyền chuyển động quay cho trục bơm.
- Cánh bơm gắn trên trục sẽ quay với tốc độ cao.
- Chất lỏng sẽ được hút vào lỗ hút ở giữa cánh bơm nhờ lực hút chân không.
- Cánh bơm quay nhanh tạo ra lực ly tâm, tác động khiến chất lỏng chuyển động theo phương hướng kính rồi thoát ra cửa đẩy ở ngoài vỏ bơm với áp suất và vận tốc cao.
Đặc điểm của bơm ly tâm
- Có cấu tạo đơn giản, nhỏ gọn.
- Đạt lưu lượng lớn, áp suất trung bình.
- Làm việc ổn định, ít rung động.
- Hiệu suất làm việc cao, tiêu thụ ít năng lượng.
- Dễ vận hành, bảo trì, bảo dưỡng.
Phân loại bơm ly tâm
Bơm ly tâm được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau:
- Theo số tầng cánh bơm: Bơm 1 tầng cánh, bơm nhiều tầng cánh.
- Theo kiểu nối trục: Bơm nối trục trực tiếp, bơm trục rời có khớp nối.
- Theo vị trí trục: Bơm trục ngang, bơm trục đứng.
- Theo vị trí họng hút: Bơm hút đơn, bơm hút đôi.
- Theo khả năng tự mồi: Bơm tự mồi, bơm không tự mồi.
- Theo ứng dụng: Bơm cấp nước, bơm chữa cháy, bơm hóa chất, bơm nước thải...
Sự cần thiết phải bảo dưỡng định kỳ máy bơm ly tâm
Bảo dưỡng bơm ly tâm định kỳ là việc làm cần thiết, giúp mang lại nhiều lợi ích:
Đảm bảo máy bơm hoạt động ổn định
Máy bơm ly tâm vận hành liên tục trong thời gian dài sẽ không tránh khỏi sự xuống cấp về hiệu suất, tuổi thọ bơm giảm sút, thậm chí dẫn đến hỏng hóc nghiêm trọng. Bảo dưỡng định kỳ sẽ kịp thời phát hiện các hư hỏng, từ đó có biện pháp xử lý thích hợp, giúp máy bơm duy trì trạng thái hoạt động ổn định.
Nâng cao tuổi thọ máy bơm
Các hiện tượng như ma sát, ăn mòn, hao mòn, tắc nghẽn,... thường xảy ra ở các bộ phận chịu mài mòn bên trong bơm như cánh bơm, vòng đệm, gioăng, phốt... Nếu không được làm sạch, bảo dưỡng thì lâu dần sẽ gây hư hại, rút ngắn tuổi thọ của bơm. Việc bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp các bộ phận này được làm vệ sinh, bảo trì đúng cách, từ đó kéo dài độ bền của chúng lẫn cả hệ thống bơm.
Tiết kiệm chi phí vận hành
Máy bơm không được bảo dưỡng định kỳ sẽ hoạt động kém hiệu quả do các bộ phận bên trong bị bám bẩn, làm tăng ma sát, hao mòn. Điều này khiến bơm tiêu thụ nhiều năng lượng hơn, đồng thời có nguy cơ hỏng hóc cao, phải thay thế linh kiện thường xuyên. Trong khi đó, bơm được bảo dưỡng đúng quy trình sẽ tiết kiệm được nhiên liệu tiêu thụ, ít phải sửa chữa, thay thế phụ tùng, do đó giảm đáng kể chi phí vận hành.
Giảm nguy cơ sự cố
Việc bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các nguy cơ sự cố, hư hỏng tiềm ẩn của bơm. Từ đó người vận hành có thể chủ động trong việc xây dựng kế hoạch bảo trì, sửa chữa
, thay thế kịp thời, hạn chế tối đa sự cố bất ngờ xảy ra, gây gián đoạn sản xuất và tổn thất lớn.
Đảm bảo an toàn
Một số sự cố hỏng hóc của bơm ly tâm như nổ, cháy, rò rỉ hóa chất... có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người và môi trường xung quanh. Bảo dưỡng định kỳ sẽ hạn chế đến mức thấp nhất những rủi ro này. Đồng thời, bảo dưỡng đúng cách còn giúp bơm vận hành êm ái, giảm ồn ào, rung động, tạo môi trường làm việc thoải mái và an toàn hơn cho người vận hành.
Đáp ứng yêu cầu kỹ thuật
Nhiều ngành công nghiệp đòi hỏi việc kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ máy bơm như một tiêu chuẩn kỹ thuật bắt buộc. Do đó, tuân thủ đúng quy trình bảo dưỡng không chỉ mang lại các lợi ích thiết thực mà còn giúp doanh nghiệp đáp ứng các quy định, tiêu chuẩn khắt khe của ngành.
Quy trình bảo dưỡng máy bơm ly tâm
Quy trình bảo dưỡng máy bơm ly tâm bao gồm các bước cơ bản sau:
Bước 1: Kiểm tra bên ngoài
- Quan sát tổng thể bên ngoài máy bơm, ghi nhận tình trạng hoạt động như áp suất, lưu lượng, rung động, tiếng ồn bất thường...
- Kiểm tra rò rỉ ở các mối nối ống hút, ống đẩy.
- Kiểm tra tình trạng khớp nối.
- Kiểm tra độ đồng tâm giữa trục bơm và trục động cơ.
- Kiểm tra sự hoạt động ổn định của động cơ điện.
- Đo dòng điện, điện áp cung cấp cho động cơ.
- Kiểm tra hệ thống dầu bôi trơn (nếu có).
- Kiểm tra hệ thống làm mát (nếu có).
- Kiểm tra bộ giảm chấn (nếu có).
Bước 2: Tháo dỡ và vệ sinh
- Ngắt kết nối điện, đóng van hút và van xả.
- Tháo các chi tiết ghép nối như ống hút, ống xả, khớp nối, chân đế.
- Tháo tấm đậy vỏ bơm.
- Tháo cánh bơm và các chi tiết ghép nối với nó.
- Tháo nắp hộp đệm, rút trục bơm và cánh bơm ra khỏi vỏ.
- Dùng dung dịch tẩy rửa chuyên dụng để làm sạch cáu cặn, gỉ sét bám trên bề mặt trục bơm, cánh bơm, vỏ bơm, nắp hộp đệm và các bộ phận liên quan.
- Rửa sạch lại tất cả các chi tiết bằng nước.
Bước 3: Kiểm tra và thay thế
- Quan sát kỹ các bộ phận như cánh bơm, vòng đệm, vòng bịt, ổ đỡ, phốt cơ khí xem có bị mòn, rạn nứt hay không. Nếu có hiện tượng bất thường mà không thể sửa chữa được thì cần thay mới.
- Kiểm tra các chi tiết như then, chốt xem có lỏng lẻo, biến dạng, hư hỏng không, nếu cần thay mới thì phải thay loại tương thích.
- Kiểm tra vòng bi, nếu bị mòn, rơ, sượng quay thì cần thay cả cặp.
- Kiểm tra phốt cơ khí, thay mới nếu có dấu hiệu rò rỉ hoặc đã cứng, biến dạng.
- Kiểm tra các ổ đỡ, thay thế nếu bị hư hại.
Bước 4: Lắp ráp và vận hành thử
- Lắp lại các chi tiết theo trình tự ngược lại quá trình tháo dỡ.
- Bôi trơn mỡ hoặc dầu tại các vị trí cần thiết như ổ đỡ, trục bơm, bu lông...
- Kiểm tra độ phẳng và song song của mặt bích nối trước khi siết chặt.
- Lắp lai hệ thống ống hút, ống xả, hệ thống làm mát, hệ thống bôi trơn (nếu có)...
- Vặn chặt các bu lông đúng lực xiết theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất.
- Vận hành thử máy bơm và theo dõi các thông số như áp suất, lưu lượng, dòng điện, rung động, tiếng ồn... để đảm bảo bơm hoạt động bình thường.
Lưu ý khi bảo dưỡng máy bơm ly tâm
Để công tác bảo dưỡng bơm ly tâm đạt hiệu quả cao, cần lưu ý một số vấn đề sau:
-
Xây dựng kế hoạch bảo dưỡng định kỳ rõ ràng, chi tiết cho từng loại bơm. Tần suất bảo dưỡng tùy thuộc vào chế độ làm việc, điều kiện môi trường và yêu cầu của nhà sản xuất.
-
Có nhật ký theo dõi chế độ làm việc, thông số, tình trạng hư hỏng, sửa chữa để có thông tin tham khảo khi bảo dưỡng.
-
Nên lập bảng liệt kê các dụng cụ, phụ tùng, vật tư cần thiết cho mỗi lần bảo dưỡng để chuẩn bị đầy đủ, tránh gián đoạn giữa chừng.
-
Thao tác cẩn thận, tránh làm biến dạng, gãy vỡ các chi tiết.
-
Thay thế các chi tiết hao mòn, hư hỏng bằng phụ tùng chính hãng, có chất lượng tương đương hoặc tốt hơn.
-
Kiểm tra kỹ độ đồng tâm giữa trục bơm và trục động cơ sau khi lắp ráp. Độ không đồng tâm lớn sẽ gây ra rung động, làm hư hại nhanh các bộ phận.
-
Khi vận hành thử, nên để bơm chạy không tải một thời gian trước khi cho tải, đồng thời theo dõi sát các thông số, nếu có hiện tượng bất thường phải dừng bơm để kiểm tra.
-
Ghi chép đầy đủ nội dung công việc bảo dưỡng đã thực hiện như: thời gian, người thực hiện, tình trạng bơm, linh kiện thay thế, kết quả vận hành thử... Điều này rất có ích cho các đợt bảo dưỡng sau.
-
Cử người có chuyên môn về máy bơm ly tâm để thực hiện bảo dưỡng. Trường hợp máy bơm quá cồng kềnh hoặc không có điều kiện tự bảo dưỡng có thể thuê đơn vị chuyên nghiệp bên ngoài.
-
Nên mua máy bơm mới của các thương hiệu uy tín và có chế độ bảo hành hậu mãi tốt để được hỗ trợ tốt nhất về kỹ thuật và phụ tùng thay thế khi cần.
Kết luận
Bảo dưỡng định kỳ đóng vai trò rất quan trọng để duy trì máy bơm ly tâm hoạt động ổn định, kéo dài tuổi thọ và mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp. Để công tác bảo dưỡng đạt hiệu quả, cần xây dựng quy trình cụ thể, khoa học và phải được thực hiện bởi những người có chuyên môn, kinh nghiệm.
Công ty CP Khoa học công nghiệp Đại Nam - Nhà cung cấp hàng đầu về thiết bị máy bơm công nghiệp, van công nghiệp tại Việt Nam. Sản phẩm nhập khẩu 100% từ các thương hiệu uy tín thế giới như Masflo, Zurn,... đạt tiêu chuẩn quốc tế Lead Free, Wras, NFPA-20, DIN, EN. Đội ngũ kỹ thuật chuyên nghiệp được đào tạo bởi chuyên gia nước ngoài. Khách hàng gồm các tập đoàn lớn như Samsung, Piaggio, EVN và nhiều dự án trọng điểm quốc gia. Cam kết chất lượng sản phẩm và dịch vụ tốt nhất, xứng đáng là đối tác tin cậy cho mọi công trình.
Liên hệ: Công ty CP Khoa học công nghiệp Đại Nam
Địa chỉ: P303, Tầng 3, Tòa Nhà An Bình 1, số 3 Trần Nguyên Đán, P. Định Công, Q. Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0383478272
Email: dainam@dainamco.vn
